Ο φακός που υπάρχει μέσα στο μάτι μας λέγεται κρυσταλλοειδής φακός και βρίσκεται πίσω από την κόρη και την ίριδα και μπροστά από το υαλοειδές σώμα. Βρίσκεται εντός ενός «σάκου» ο οποίος ονομάζεται περιφάκιο. Φυσιολογικά ο φακός του ματιού είναι διαυγής.

Ο γεροντικός καταρράκτης αποτελεί  την θόλωση του φυσικού φακού του ματιού που συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των πενήντα ετών. Καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και στα δύο μάτια και να είναι ασύμμετρος. Χωρίς θεραπεία ο καταρράκτης επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης ή ακόμα και τύφλωση.

Έτσι, ο φυσικός φακός του ματιού μας θολώνει όσο μεγαλώνουμε, προκαλώντας μια σταδιακή μείωση της όρασης. Εκτός από την ηλικία, υπάρχουν και άλλες αιτίες καταρράκτη, όπως:

• Φαρμακευτική αγωγή (π.χ. κορτιζόνη)
• Συγγενής (σε μικρή ηλικία)
• Συστηματική νόσος
• Διαβήτης
• Χρήση αλκοόλ
• Παρατεταμένη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία
• Τραύμα
• Άλλη χειρουργική επέμβαση στα μάτια (π.χ. χειρουργείο αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς)

Τα συνήθη συμπτώματα εμφάνισης καταρράκτη είναι:

• Θολή όραση (σαν να βλέπεις μέσα από θολά τζάμια).
• Ευαισθησία στην αντανάκλαση του φωτός, ειδικά το βράδυ.
• Χρώματα που φαίνεται να έχουν ξεθωριάσει.
• Προσωρινή βελτίωση της κοντινής όρασης με συχνές αλλαγές στην συνταγή των γυαλιών ή των φακών επαφής.
• Διπλά είδωλα.
• Δυσκολία στην νυχτερινή οδήγηση.

Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη

Το χειρουργείο του καταρράκτη τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί πολύ και πλέον αποτελεί μια συνήθη και σχετικά ασφαλή διαδικασία. Αποτελεί χειρουργείο ημέρας και δεν απαιτείται νοσηλεία.

Το χειρουργείο του καταρράκτη γίνεται υπό τοπική αναισθησία και ελαφρά μέθη και διαρκεί περίπου 10-20 λεπτά. Πραγματοποιείται μια μικρή τομή 2.2 χιλιοστών στον κερατοειδή και ακολούθως πραγματοποιείται η φακοθρυψία, όπου ο φυσικός φακός κόβεται σε μικρά κομμάτια με την βοήθεια υπερήχου (γαλακτωματοποίηση) όπου στην συνέχεια αναρροφώνται και αφαιρούνται. Ακολούθως εισάγεται ένας καθαρός τεχνητός φακός, γνωστός ως ενδοφακός, εντός του περιφακίου. Στο τέλος της επέμβασης συνήθως δεν τοποθετείται ράμμα, με αποτέλεσμα η ανάρρωση του ασθενούς  να γίνεται πιο γρήγορα και ανώδυνα.

Αμέσως μετά την επέμβαση το μάτι μπορεί να μείνει είτε ανοιχτό είτε κλειστό με γάζα την οποία μπορείτε να αφαιρέσετε εντός ολίγων ωρών. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει αίσθηση ξένου σώματος για μερικές ώρες μετά την επέμβαση ή ήπιος πόνος. Η χρήση παυσίπονου (paracetamol) συνήθως είναι αρκετή για να σας ανακουφίσει από αυτά τα συμπτώματα. Αν μετεγχειρητικά στις 2 με 7 ημέρες μετά την επέμβαση το μάτι εμφανίσει έντονη ερυθρότητα, πόνο με ευαισθησία στο φως ή απώλεια όρασης πρέπει να έρθετε ΑΜΕΣΑ σε επαφή με τον οφθαλμίατρο σας προκειμένου να σας συμβουλέψει.

Η αποθεραπεία μετά από μια χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι σημαντική για την αποκατάσταση της όρασης και την αποφυγή επιπλοκών. Αν και η διαδικασία ανάρρωσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον ασθενή υπάρχουν ορισμένες γενικές κατευθυντήριες οδηγίες για την αποθεραπεία:

Χρήση κολλυρίων: Μετά το χειρουργείο καταρράκτη είναι απαραίτητη η χρήση κολλυρίων όπου περιέχουν κορτιζόνη και αντιβίωση για ένα μήνα. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστούν και επιπλέον κολλύρια.

Προγραμματισμός επανελέγχων: Συνήθως απαιτείται προγραμματισμός επανελέγχων με τον οφθαλμίατρο για να ελέγξει την πρόοδο της ανάρρωσης και να προσαρμόσει τυχόν φαρμακευτική αγωγή. Τυπικά επανέλεγχος γίνεται την επόμενη μέρα του χειρουργείου, μετά από μια βδομάδα και μετά από ένα μήνα.

Ειδικές οδηγίες: Συνήθως συνιστάται η αποφυγή βαριάς φυσικής δραστηριότητας. Δεν θα πρέπει να πέσει νερό στο μάτι για μια εβδομάδα και αποφεύγεται το τρίψιμο του ματιού.