Ξηροφθαλμία
Τι είναι;
Ο ξηρός οφθαλμός προκύπτει όταν δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα ή σωστή «λειτουργία» του δακρυικού φιλμ.
Τα φυσικά δάκρυα ενυδατώνουν και προστατεύουν τα μάτια μας, κάτι που είναι σημαντικό για την καθαρή όραση.
Η δακρυϊκή στιβάδα αποτελείται από τρεις επιμέρους στιβάδες:
- την λιπιδική στιβάδα που εκκρίνεται από τους μεϊβομιανούς αδένες που βρίσκονται στα βλέφαρα
- την υδάτινη στιβάδα που εκκρίνεται από τους δακρυϊκούς αδένες
- την βλεννώδη στιβάδα που εκκρίνεται από εξειδικευμένα κύτταρα του επιπεφυκότα.
Όταν η ποσότητα των δακρύων είναι μειωμένη ή η στιβάδα των δακρύων εμφανίζει διαταραχή της ποιότητάς της, έχουμε ως αποτέλεσμα τα μάτια μας να είναι ξηρά. Αυτό οδηγεί σε ευερέθιστα μάτια και τσούξιμο ενώ η όραση είναι συχνά θολή.
Σε χρόνια έλλειψη ενυδάτωσης των οφθαλμών έχουμε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του συνδρόμου της ξηροφθαλμίας.
Ποια τα συμπτώματα;
- Μάτια ξηρά με έντονο αίσθημα ξένου σώματος.
- Μάτια κόκκινα και κουρασμένα.
- Θολή όραση.
- Φαγούρα ή τσούξιμο.
- Αύξησης της παραγωγής των δακρύων που προκαλείται από τον ερεθισμό της ξηροφθαλμίας.
Ποιες οι αιτίες τις ξηροφθαλμίας:
Η ξηροφθαλμία έχει πολλά αίτια. Τα κυριότερα περιλαμβάνουν:
- Ηλικία
Όπως μεγαλώνουμε ο οργανισμός παράγει λιγότερες λιπαρές ουσίες. Συνεπώς, η λιπιδική στιβάδα των δακρύων να μειώνεται με αποτέλεσμα τα δάκρυα να εξατμίζονται πιο γρήγορα. - Ορμονικές αλλαγές
Οι γυναίκες εμφανίζουν συχνά συμπτώματα ξηροφθαλμίας κατά την εμμηνόπαυση που οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές. - Βλεφαρίτιδα.
- Συστηματικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος ή το σύνδρομο Sjogren αλλά και ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή δακρύων.
- Διάφορα φάρμακα όπως τα αντισταμινικά, τα διουρητικά, τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της παραγωγής των δακρύων.
- Το στεγνό περιβάλλον και ο ξηρός αέρας.
- Μακροχρόνια χρήση φακών επαφής.
- Πολλές ώρες χρήσης υπολογιστή ή τηλεόρασης.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ξηροφθαλμίας:
- Δοκιμασία Schirmer: όπου αξιολογείται η ποσότητα παραγωγής των δακρύων με τοποθέτηση ειδικών χάρτινων ταινιών στο κάτω βλέφαρο.
- Δοκιμασία φλουροσεϊνης και μπλε φίλτρου στην σχισμοειδή λυχνία: όπου γίνεται χρώση του κερατοειδούς και του επιπεφυκότα με πορτοκαλί χρωστική και αξιολογείται ο χρόνος ενυδάτωσης τους καθώς και ο χρόνος εξάτμισης των δακρύων.
- Εξέταση στην σχισμοειδή λυχνία: όπου αξιολογούνται τα βλέφαρα και οι μεϊβομιανοί αδένες για εναποθέσεις σμήγματος. Επιπλέον γίνεται ανίχνευση της παρουσίας ή όχι παρασίτων (demodex) στη βάση των βλεφαρίδων.
- Ανάλυση της οφθαλμικής επιφάνειας με υπολογιστή όπου εκτιμά την ποιότητα και ποσότητα της δακρυικής στιβάδας.
Πως αντιμετωπίζεται η ξηροφθαλμία;
- Τεχνητά υποκατάστατα δακρύων, συμπεριλαμβανομένων γελών και αλοιφών αποτελούν την συνήθη θεραπευτική προσέγγιση. Τα σκευάσματα που δεν περιέχουν συντηρητικά συνιστώνται συχνότερα καθότι δεν προκαλούν επιπλέον ερεθισμούς. Επίσης συνιστώνται δάκρυα τα οποία περιέχουν υαλουρονικό οξύ.
- Θεραπεία παθήσεων των βλεφάρων όπου περιλαμβάνει βασικά μέτρα, όπως θερμά επιθέματα και υγιεινή των βλεφάρων σε περιπτώσεις βλεφαρίτιδας.
- Πώματα κολλαγόνου ή σιλικόνης όπου γίνεται τοποθέτηση ειδικών πωμάτων -plugs- στους δακρυικούς πόρους έτσι ώστε να συγκρατούνται τα δάκρυα στην επιφάνεια των ματιών.
- Βελτίωση των καθημερινών συνηθειών όπως η αύξηση της κατανάλωσης νερού, υγιεινή διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και Ω-3 λιπαρά.
Επίσης η προσπάθεια για συχνότερο βλεφαρισμό αλλά και αποφυγή τριψίματος των ματιών. - Σε πιο εκτεταμένες περιπτώσεις μπορεί να συνταγογραφηθούν τοπικοί αντιφλεγμονώδεις παράγοντες ή άλλοι παράγοντές όπως κυκλοσπορίνη. Ακόμη μπορεί να δοθούν οφθαλμικές σταγόνες από αυτόλογο ορό, θεραπευτικοί φακοί επαφής ή να γίνει μόνιμη απόφραξη δακρυικών σημείων.
Η υαλοειδοωχρική έλξη οδηγεί σε αλλοιώσεις της φυσιολογικής ανατομίας του αμφιβληστροειδούς με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει μείωση της κεντρικής όρασης, μεταμορφοψία(οι ευθείες γραμμές γίνονται αντιληπτές ως κυματιστές), και μικροψία(σμίκρυνση των εικόνων).
