Δρ. Τριχώνας

Αποκόλληση Aμφιβληστροειδούς

Δρ.Τριχώνας Γεώργιος

Xειρουργός Oφθαλμίατρος

  2111186471
 contact@retinaeyeclinic.gr

Τι είναι η Αποκόλληση Αμφιβληστροειδούς;

Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι ο φωτοευαίσθητος ιστός εντός του οφθαλμού. Αποτελείται από δύο πέταλα, τον ιδίως αμφιβληστροειδή ή νεύροαμφιβληστροειδή και το μελάγχρουν επιθήλιο.

Στον χιτώνα αυτό σχηματίζεται το οπτικό είδωλο από το σύστημα του οφθαλμού. Στον αμφιβληστροειδή γίνεται η μετατροπή της οπτικής εικόνας σε “ηλεκτρικό” σήμα, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρεται στον εγκέφαλο και δημιουργεί την αντίληψη της εικόνας.

Πιθανές αιτίες αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς περιλαμβάνουν:

  1. Τραύμα του βολβού
  2. Εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον ιδίως αμφιβληστροειδή όπως: υαλοειδική έλξη του αμφιβληστροειδή, παρουσία οπής ή ρωγμής.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην άθροιση υγρού μεταξύ του μελάγχρου επιθηλίου και ιδίως αμφιβληστροειδούς, προκαλώντας έτσι διαχωρισμό των δύο πετάλων και αποκόλληση.

Η συχνότερη μορφή αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς είναι η ρηγματογενής.  Προσβάλλονται περίπου 1 στους 10000 του γενικού πληθυσμού ετησίως.

Καθώς μεγαλώνουμε, φυσιολογικά, το υαλοειδές σώμα, το «ζελέ» του οφθαλμού, ρευστοποιείται και αποκολλάται από τον αμφιβληστροειδή. Κατά την διεργασία αυτή μπορεί να δημιουργηθεί μια ρωγμή, μέσω της οποίας υγρό μπορεί να περάσει και τελικά να αποκολλήσει τον αμφιβληστροειδή.

 

Ποιος είναι σε υψηλότερο κίνδυνο για αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς:

  • Άτομα με μυωπία. Πάνω από το 40% των αποκολλήσεων συμβαίνουν σε μυωπικούς οφθαλμούς
  • Άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο καταρράκτη ή χειρουργείο γλαυκώματος
  • Άτομα που είχαν σοβαρό τραύμα στον οφθαλμό
  • Άτομα τα οποία είχαν αποκόλληση αμφιβληστροειδούς στον άλλο οφθαλμό
  • Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
  • Άτομα τα οποία έχουν περιφερικές αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή που προδιαθέτουν σε αποκόλληση.

Ποια τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας οδηγήσουν στον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο είναι :

  • η εμφάνιση φωταψιών (λάμψεις)  εμφανιζόμενες τόσο κατά τη διάρκεια της μέρας όσο και της νύχτας.
  • Μυωψίες (μυγάκια) που αυξήθηκαν ξαφνικά σε μέγεθος, μορφή και αριθμό.
  • Αίσθηση απώλειας περιφερικής όρασης (μαύρη κουρτίνα) που αναπτύσσεται σταδιακά και αυξάνεται καλύπτοντας μέρος του οπτικού σας πεδίου.

Σχόλιο: Τα μυγάκια και οι λάμψεις στην όραση μας δεν είναι αθώα συμπτώματα και δεν πρέπει να τα αγνοούμε. Πρέπει να γίνεται εξέταση με βυθοσκόπηση και σκληρική πίεση από οφθαλμίατρο με εμπειρία στις παθήσεις αμφιβληστροειδούς.

Θεραπεία – Αντιμετώπιση – Αποκατάσταση

Η ρηγματογενής αποκόλληση χρήζει άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης με την συχνότερη μέθοδο να είναι αυτή της υαλοειδεκτομής (pars plana vitrectomy). Ανάλογα με τον τύπο της αποκόλλησης και την ανατομική τοποθεσία μπορεί να επιλεγεί η αποκατάσταση με τη μέθοδο του περιβρογχισμού (σκληρικο μόσχευμα-scleral buckle) ή συνδυασμό τεχνικών. Εφόσον η ωχρά κηλίδα δεν έχει προσβληθεί από την αποκόλληση, η απόφαση για την επέμβαση πρέπει να είναι άμεση προκειμένου να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε περίπτωση που η ωχρά κηλίδα έχει προσβληθεί, το  χρονικό περιθώριο μέσα στο οποίο πρέπει να γίνει η επέμβαση είναι 7 με 10 ημέρες.

Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική ή γενική αναισθησία, με μέση διάρκεια τη 1 ώρα και έχει ποσοστό επιτυχίας έως και 90% με μια επέμβαση. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 97% με 2η επέμβαση.

Μετά την επέμβαση

Ακολουθεί μετεγχειρητική αγωγή συνήθως με σταγόνες ενώ επίσης δίνονται οδηγίες για τη θέση της κεφαλής. Μερικές φορές μπορεί να έχετε μια αίσθηση ξένου σώματος για μερικές ώρες μετά την επέμβαση ή ήπιο πόνο. Η χρήση παυσίπονου (paracetamol) συνήθως είναι αρκετή για να σας ανακουφίσει από αυτά τα συμπτώματα. Αιμορραγία στο άσπρο του ματιού(υπόσφαγμα).-Σύνηθες και εξαφανίζεται μετά από 1-2 εβδομάδες.

  • Μερική πτώση βλεφάρου. ( συνήθως αναστρέψιμο)
  • Αδυναμία οράσεως για μερικές εβδομάδες αμέσως μετά την επέμβαση λόγω χρήσης ειδικών υλικών επιπωματισμού ενδοϋαλοειδικά (αερίου) που δημιουργούν αντανακλάσεις.
  • Εμφάνιση καταρράκτη (είναι πάρα πολύ συχνή και η πιθανότητα εμφάνισής του αγγίζει το 100% με ποικίλο χρονικό διάστημα μετά το πέρας της επέμβασης.) Η μετέπειτα αφαίρεση του καταρράκτη είναι εφικτή και μερικές φορές επιβεβλημένη. Η δε παρουσία καταρράκτη πριν ή κατά την διάρκεια της αποκόλλησης εφόσον προκαλεί οπτική δυσκολία επιβάλει τη συνδυασμένη αφαίρεσή του.

Ποσό ασφαλής είναι η επέμβαση; Υπάρχουν επιπλοκές;

Η επέμβαση της υαλοειδεκτομής είναι πολύ ασφαλής. Η πιθανότητα ολικής απώλειας της όρασης που οφείλεται στην επέμβαση είναι λιγότερο από 1/1000 λόγω σοβαρής ενδοφθάλμιας λοίμωξης ή αιμορραγίας.

Μέθοδοι αντιμετώπισης:

  1. ΑΜΦΒΙΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΗΞΙΑ ΜΕ ΑΕΡΙΟ ( Pneumatic Retinopexy)

Αποτελεί μια επέμβαση  που εφαρμόζεται σε εξωτερικούς ασθενείς, κατά την οποία χρησιμοποιείται μια φυσαλίδα αερίου σε συνδυασμό με κρυοπηξία ή laser, για να σφραγίσει μια ρήξη του αμφιβληστροειδούς και να επανακολλήσει τον αμφιβληστροειδή. Η μέθοδος έχει το πλεονέκτημα ότι είναι σχετικά γρήγορη και ελάχιστα παρεμβατική επέμβαση, που διενεργείται σε επίπεδο ιατρείου. Ωστόσο, χρησιμοποιείται συνήθως σε περιπτώσεις ανεπίπλεκτης αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς.

2. ΣΚΛΗΡΙΚΟ ΜΟΣΧΕΥΜΑ (Scleral Buckle)

Η εφαρμογή σκληρικού μοσχεύματος περιλαμβάνει μια χειρουργική επέμβαση στην οποία ένα μόσχευμα συρραπτεται πάνω στον σκληρό, δημιουργώντας μια προς τα έσω προώθηση. Ο σκοπός είναι να κλείσουν οι ρήξεις του αμφιβληστροειδούς μέσω προώθησης του μελάγχρου επιθηλίου προς τον ιδίως αμφιβληστροειδή.
Τα μοσχεύματα είναι κατασκευασμένα από μαλακή ή σκληρή σιλικόνη και η διαμόρφωσή τους ποικίλει ανάλογα με το μέγεθος, τη διαμόρφωση και τον αριθμό των ρωγμών. 

3. ΥΑΛΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗ ΔΙΑ ΤΗΣ PARS PLANA

Η επέμβαση αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση του υαλοειδούς (κεντρική και περιφερική υαλοειδεκτομή) , την χρήση endolaser για το σφράγισμα των ρωγμών και την έγχυση αερίου ή σιλικόνης για την επιπέδωση του αμφιβληστροειδούς. Η πιο σύγχρονη μέθοδος υαλοειδεκτομής είναι η 25g κατά την οποία οι τομές συνήθως κλείνουν χωρίς ράμματα. Η 27g δεν είναι ευρέως διαδεδομένη , ενώ κατά την 23g το μέγεθος τον εργαλείων είναι μεγαλύτερο και δεν είναι πλέον πολύ δημοφιλής, λόγω της συχνής συρραφής των τομών που κάνουμε στο μάτι.

Εργαλεία:

Η διάμετρος των βασικών εργαλείων της υαλοειδεκτομης είναι μικρότερη σε σχέση με το παρελθόν προσφέροντας το πλεονέκτημα της αποφυγής χρήσης ραμμάτων. Συνεπώς, ο χειρουργικός χρόνος είναι μικρότερος, έχουμε ηπιότερο χειρουργικό τραύμα καθώς και ουλοποίηση αλλά και ταχύτερη αποκατάσταση.

Τα βασικά εργαλεία περιλαμβάνουν:

  • Τον υαλοειδοτόμο, ο οποίος κόβει το υαλοειδές σε μικροσκοπικά κομμάτια, ενώ ταυτόχρονα τα απομακρύνει μέσω αναρρόφησης σε μια κασέτα συλλογής.
  • Τον σωλήνα ενδοφωτισμού, οπού παρέχει ενδοφθάλμιο φωτισμό μέσω μιας οπτικής ίνας. Σήμερα διατίθενται φωτεινότερες πηγές φωτισμού από ξένο και δυνητικά λιγότερο φωτοτοξικές πηγές με ατμούς υδρογόνου. Αυτά ελαχιστοποιούν τη φωτοτοξικότητα στον αμφιβληστροειδή με το να φιλτράρουν τις υψηλής ενέργειας υπεριώδεις και μπλε ακτίνες φωτός. Επιπλέον, διατίθενται συστήματα ευρυγώνιου φωτισμού καθώς και αυτοσυγκρατούμενου φωτισμού τύπου πολυελαίου (chandelier).
  • Τον σωλήνα έγχυσης, ο οποίος είναι απαραίτητος για να διατηρείται ο όγκος και η πίεση της υαλοειδικής κοιλοτητας.
  • Τα βοηθητικά εργαλεία περιλαμβλανουν το ψαλίδι, λαβίδα, βελόνα backflush, ενδοδιαθερμία και ενδο-laser.

Μέσα επιπωματισμού:

Αυτά επιτυγχάνουν διεγχειριτική επιπέδωση του αμφιβληστροειδούς σε συνδυασμό με εσωτερική παροχέτευση του υπαμφιβληστροειδικού υγρού, ενώ χρησιμοποιούνται και μετεγχειρητικά για εσωτερικό επιπωματισμό των ρήξεων του αμφιβληστροειδούς.

Διαστελλόμενα αέρια:

Παρόλο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αέρας, προτιμάται ένα διαστελλόμενο αέριο, προκειμένου να επιτευχθεί παρατεταμένος επιπωματισμός. Ο ασθενής τοποθετείται σε κατάλληλη θέση μετεγχειρητικά, έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα και να διατηρηθεί η επιφανειακή τάση γύρω από τη ρήξη.

Τα συνηθέστερα αέρια που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν:

  • Εξαφθοριούχο θείο-SF6, το οποίο διπλασιάζει τον όγκο του, αν χρησιμοποιηθεί σε συγκέντρωση 100% , και διαρκεί 10-14 μέρες.
  • Υπερφθοριοπροπάνιο-C3F8, όπου τετραπλασιάζει τον όγκο του σε συγκέντρωση 100% και διαρκεί 55-65 μέρες.

Μέχρι την πλήρη απορρόφηση του αερίου, θα πρέπει να αποφεύγονται οι περιβαλλοντικές συνθήκες χαμηλής πίεσης, όπως ένα αεροπορικό ταξίδι γιατί αυξάνουν την ενδοφθάλμια πίεση του αερίου.

Έλαια σιλικόνης:

Έχουν χαμηλό ειδικό βάρος  – είναι ελαφρότερα από το νερό και έτσι επιπλέουν. Είναι χρήσιμα κυρίως στην αντιμετώπιση παραγωγικής υαλοειδοαμφιβληστροειδοπάθειας.

Βαρέα υγρά-PFCL:

Έχουν μεγάλο ειδικό βάρος και γι’ αυτό καθιζάνουν στην υαλοειδική κοιλότητα. Χρησιμοποιούνται διεγχειριτικά για την επιπέδωση του αμφιβληστροειδούς, την διάνοιξη των αναδιπλωμένων άκρων των ρήξεων του αμφιβληστροειδούς και για βελτιστοποίηση της ορατότητας των επιαμφιβληστροειδικών μεμβρανών.

Βαρέα υγρά-PFCL:

Έχουν μεγάλο ειδικό βάρος και γι’ αυτό καθιζάνουν στην υαλοειδική κοιλότητα. Χρησιμοποιούνται διεγχειριτικά για την επιπέδωση του αμφιβληστροειδούς, την διάνοιξη των αναδιπλωμένων άκρων των ρήξεων του αμφιβληστροειδούς και για βελτιστοποίηση της ορατότητας των επιαμφιβληστροειδικών μεμβρανών.

Τι είναι η Αποκόλληση Αμφιβληστροειδούς;

Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι ο φωτοευαίσθητος ιστός εντός του οφθαλμού που απορροφά το φως. Ο χιτώνας αυτός λειτουργεί  όπως ένα φιλμ στη φωτογραφική μηχανή. Είναι υπεύθυνος για τη μετατροπή της οπτικής εικόνας σε “ηλεκτρικό” σήμα, το οποίο στη συνέχεια θα μεταφερθεί στον εγκέφαλο και θα δημιουργήσει την αντίληψη της εικόνας. Σε κάποιους ανθρώπους και σε μεγαλύτερες ηλικίες τυγχάνει να συμβαίνει αποκόλληση του χιτώνα αυτού με αποτέλεσμα την σημαντική απώλεια της όρασης.

Η συχνότερη μορφή είναι η ρηγματογενής  στην οποία μέσω έλξης από το υαλοειδές σώμα (ουσία σαν ζελέ μέσα στο μάτι) δημιουργείται  μια ρωγμή και μέσω αυτής της ρωγμής ξεκολλάει ο αμφιβληστροειδής όπως μια ταπετσαρία από έναν τοίχο.

Ποια τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας οδηγήσουν στον εξειδικευμένο οφθαλμίατρο είναι :

η εμφάνιση φωταψιών (λάμψεις)  εμφανιζόμενες τόσο κατά τη διάρκεια της μέρας όσο και της νύχτας.

Μυωψίες (μυγάκια) που αυξήθηκαν ξαφνικά σε μέγεθος, μορφή και αριθμό.

Αίσθηση απώλειας περιφερικής όρασης ( μαύρη κουρτίνα) που αναπτύσσεται σταδιακά και αυξάνεται καλύπτοντας μέρος του οπτικού σας πεδίου.

Κλινική εικόνα αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς κατά την βυθοσκόπηση.

Θεραπεία – Αντιμετώπιση – Αποκατάσταση

Η ρηγματογενής αποκόλληση χρήζει άμεσης χειρουργικής αποκατάστασης με την συχνότερη μέθοδο να είναι αυτή της υαλοειδεκτομής (pars plana vitrectomy). Ανάλογα με τον τύπο της αποκόλλησης και την ανατομική τοποθεσία μπορεί να επιλεγεί η αποκατάσταση με τη μέθοδο του περιβρογχισμού (σκληρικο μόσχευμα-scleral buckle) ή συνδυασμό τεχνικών. Εφόσον η ωχρά κηλίδα δεν έχει προσβληθεί από την αποκόλληση, η απόφαση για την επέμβαση πρέπει να είναι άμεση προκειμένου να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε περίπτωση που η ωχρά κηλίδα έχει προσβληθεί, το  χρονικό περιθώριο μέσα στο οποίο πρέπει να γίνει η επέμβαση είναι 7 με 10 ημέρες.

Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική η γενική αναισθησία, με μέση διάρκεια τη 1 ώρα και έχει ποσοστό επιτυχίας έως και 90% με μια επέμβαση. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 97% με 2η επέμβαση.

Μετά την επέμβαση

Ακολουθεί μετεγχειρητική αγωγή συνήθως με σταγόνες ενώ επίσης δίνονται οδηγίες για τη θέση της κεφαλής. Μερικές φορές μπορεί να έχετε μια αίσθηση ξένου σώματος για μερικές ώρες μετά την επέμβαση ή ήπιο πόνο. Η χρήση παυσίπονου (paracetamol) συνήθως είναι αρκετή για να σας ανακουφίσει από αυτά τα συμπτώματα. Αιμορραγία στο άσπρο του ματιού(υπόσφαγμα).-Σύνηθες και εξαφανίζεται μετά από 1-2 εβδομάδες.

  • Μερική πτώση βλεφάρου. ( συνήθως αναστρέψιμο)
  • Αδυναμία οράσεως για μερικές εβδομάδες αμέσως μετά την επέμβαση λόγω χρήσης ειδικών υλικών επιπωματισμού ενδοϋαλοειδικά (αερίου) που δημιουργούν αντανακλάσεις.
  • Εμφάνιση καταρράκτη (είναι πάρα πολύ συχνή και η πιθανότητα εμφάνισής του αγγίζει το 100% με ποικίλο χρονικό διάστημα μετά το πέρας της επέμβασης.) Η μετέπειτα αφαίρεση του καταρράκτη είναι εφικτή και μερικές φορές επιβεβλημένη. Η δε παρουσία καταρράκτη πριν ή κατά την διάρκεια της αποκόλλησης εφόσον προκαλεί οπτική δυσκολία επιβάλει τη συνδυασμένη αφαίρεσή του.

Ποσό ασφαλής είναι η επέμβαση; Υπάρχουν επιπλοκές;

Η επέμβαση της υαλοειδεκτομής είναι πολύ ασφαλής. Η πιθανότητα ολικής απώλειας της όρασης που οφείλεται στην επέμβαση είναι λιγότερο από 1/1000 λόγω σοβαρής ενδοφθάλμιας λοίμωξης ή αιμορραγίας.

ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ